Bộ 1 一 nhất [2, 3] U+4E0B
下 hạ, há
xia4- (Danh) Phần dưới, dưới. Đối lại với thượng 上.
- (Danh) Bề dưới, bậc dưới (đối với người trên, cấp trên). ◎Như: bộ hạ 部下 tay chân, thủ hạ 手下 tay sai, thuộc hạ 屬下 dưới quyền.
- (Danh) Bên, bề, phía, phương diện. ◎Như: tứ hạ khán nhất khán 四下看一看 nhìn xem bốn mặt. ◇Liễu Kì Khanh 柳耆卿: Lưỡng hạ tương tư bất tương kiến ：兩下相思不相見 (Thi tửu ngoạn giang lâu kí 詩酒翫江樓記) Hai bên nhớ nhau mà không thấy nhau.
- (Danh) Lượng từ: cái, lần, lượt, quả. ◎Như: suất liễu kỉ hạ 摔了幾下 ngã mấy lần. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: Dụng quyền đầu hướng tha thân thượng lụy liễu kỉ hạ 用拳頭向他身上擂了幾下 (Đệ tứ thập thất hồi) Dùng nắm tay nhắm trên mình nó đấm mấy quả.
- (Tính) Hướng xuống dưới, thấp. ◎Như: hạ tình 下情 tình kẻ dưới, hạ hoài 下懷 tấm lòng kẻ dưới.
- (Tính) Sau, lúc sau. ◎Như: hạ hồi下回 hồi sau, hạ nguyệt 下月 tháng sau, hạ tinh kì 下星期 tuần lễ sau.
- (Tính) Bên trong, trong khoảng. ◎Như: tâm hạ 心下 lòng này, ngôn hạ chi ý 言下之意 ý trong lời.
- (Tính) Dưới, ít hơn (số lượng). ◎Như: bất hạ nhị thập vạn nhân 不下二十萬人 không dưới hai trăm ngàn người.
- (Động) Ban bố, truyền xuống. ◎Như: hạ chiếu 下詔 ban bố chiếu vua, hạ mệnh lệnh 下命令 truyền mệnh lệnh.
- (Động) Gửi đi. ◎Như: hạ thiếp 下帖 gửi thiếp mời, hạ chiến thư 下戰書 gửi chiến thư.
- (Động) Đánh thắng, chiếm được. ◎Như: bất chiến nhi hạ 不戰而下 không đánh mà thắng, liên hạ tam thành 連下三城 hạ liền được ba thành.
- (Động) Đối đãi khiêm tốn, hạ mình xuống (với kẻ dưới). ◇Luận Ngữ 論語: Mẫn nhi hiếu học, bất sỉ hạ vấn 敏而好學, 不恥下問 (Công Dã Tràng 公冶長) Thông minh và hiếu học, không thẹn phải hạ mình hỏi kẻ dưới mình.
- (Động) Bỏ xuống, dỡ xuống, bỏ vào. ◎Như: hạ độc dược 下毒藥 bỏ thuốc độc, hạ võng bộ ngư 下網捕魚 dỡ lưới xuống bắt cá.
- (Động) Đi, đi đến. ◎Như: nam hạ 南下 đi đến phương nam, hạ hương thị sát 下鄉視察 đến làng thị sát. ◇Lí Bạch 李白: Cố nhân tây từ Hoàng hạc lâu, Yên hoa tam nguyệt hạ Dương Châu 故人西辭黃鶴樓, 煙花三月下揚州 (Hoàng hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên 黃鶴樓送孟浩然) Cố nhân từ biệt lầu Hoàng hạc, sang phía tây, Vào tháng ba tiết xuân hoa nở thịnh đi đến Dương Châu.
- (Động) Sinh, đẻ. ◎Như: mẫu kê hạ đản 母雞下蛋 gà mẹ đẻ trứng.
- Một âm là há. (Động) Xuống, từ trên xuống dưới. ◎Như: há vũ 下雨 rơi mưa, há sơn 下山 xuống núi, há lâu 下樓 xuống lầu.
- (Động) Cuốn. ◎Như: há kì 下旗 cuốn cờ, há duy 下帷 cuốn màn.
|
