Lê Hoàn

Từ điển Tiếng Việt (Vietnamese Dictionary)

(Tân sửu 941 - ất tị 1005)

Hoàng đế nhà Tiền Lê, quê làng Bảo Thái, huyện Thanh Liêm (nay là làng Ninh Thái, tỉnh Nam Hà. Thân phụ ông tên Mịch, mẹ họ Đặng

Ông làm Thập đạo tướng quân nhà Đinh. Kĩ mão 979, Đinh Tiên Hoàng bị Đỗ Thích giết chết, con là Đinh Duệ mới 6 tuổi lên nối ngôi, quyền bính nằm trong tay ông. Đại thần nhà Đinh là Định Quốc Công Nguyễn Bặc, Phạm Hạp dấy binh phản đối ông, bị giết cả

Nhà Tống sai 8 tướng đem quân sang đánh. Ông sai Phạm Cự Lượng làm Đại tướng dẫn binh đi chống giữ. Lượng cùng nhiều tướng sĩ suy tôn ông lên ngôi nối nghiệp nhà Đinh

Dương Thái hậu cũng lấy áo rồng choàng cho ông (X. Phạm Cự Lượng). Bấy giờ vào tháng 7, năm Canh thìn 980

Ông lên ngôi, giáng Đinh Duệ làm Vệ vương như tước cũ. Đối ngoại, ông khiến Giang Cự Vọng thảo quốc thư, sai sứ đưa sang nhà Tống, dối là Đinh Duệ xin phong (X. Giang Cự Vọng)

Năm Nhâm ngọ 982, ông thân chinh Chiêm Thành, để phạt tội về việc vua Chiêm đã bắt giam hai sứ thần nước ta là Từ Mục và Ngô Tử Canh. Ông đem quân chiếm đóng kinh thành Chiêm Thành. Đây là cuộc nam phạt đầu tiên trong lịch sử dựng nước của nhân dân ta. Vua Chiêm từ ấy hàng năm phải triều cống và xưng thần

Ông ở ngôi 26 năm, đặt hiệu năm 3 lần:

- Thiên Phúc: tháng 7 Canh thìn 980-Mậu tí 988 (9 năm )

- Hưng Thống: Kỷ sửu 989- Quý tị 993 (5 năm)

- ứng Thiên: Giáp ngọ 994 - ất tị 1005 (12 năm)